Wiele mówi się obecnie, zwłaszcza w miesiącach letnich, o zagrożeniach, które niesie za sobą kontakt z barszczem Sosnowskiego. Roślina jest groźna nie tylko w bezpośrednim zetknięciu, ale również i w swoim otoczeniu, jako że specjalne olejki eteryczne znajdujące się na niej, są toksyczne dla istot żywych – zarówno człowieka, jak i zwierząt domowych czy gospodarskich. Niewiele jednak osób wie o tym, że roślina ta wcale nie pochodzi z Polski i jest tutaj praktycznie intruzem. W polskim prawie obecnie istnieje bezwzględny zakaz jej uprawy, zaś każdy z okazów jest usuwany dla bezpieczeństwa otoczenia, a także zabezpieczenia przyrody ojczystej. Skąd się wziął w Polsce barszcz Sosnowskiego i jaka jest historia tej rośliny?

Czym jest barszcz Sosnowskiego?

Barszcz Sosnowskiego to według systematyki gatunkowej roślina zielna z rodziny selerowatych, czyli kuzynka pospolicie występującego w Polsce barszczu zwyczajnego, zupełnie niegroźnej rośliny o zastosowaniu zielarskim, a niegdyś również kulinarnym.

Barszcz Sosnowskiego jest wysoką, dorastającą do nawet 4 metrów rośliną o grubej, pokrytej bruzdami i fioletowym nalotem łodydze, rozłożystym baldachu białych kwiatów oraz liściach pierzastodzielnych o zmiennym wyglądzie – ostrym, bądź tępym zakończeniu – i ząbkowanych krawędziach. Na liściach, podobnie jak na łodydze, znajdują się niewielkie włoski, na których pojawia się regularnie substancja drażniąca w formie olejku ze związkami kumarynowymi, powodującym nie tylko podrażnienie śluzówek, ale również zaburzenie oddychania, wymioty, a przede wszystkim – reakcję światłoczułą, porównywaną do poparzeń II i III stopnia. Roślina wygląda dla laika jak bardzo przerośnięty koper, a często mylona jest z będącym pod częściową ochroną arcydzięglem lekarskim – bardzo istotnym ziołem.

Pochodzenie barszczu Sosnowskiego

Nie bez powodu barszcz Sosnowskiego nazywany jest „zemstą Stalina” – roślina ta przybyła do Polski z dalekiego Kaukazu. Pierwsze próby jej uprawy w tamtym miejscu trwały od momentu jej sklasyfikowania w 1944 roku przez botanika Dmitrija Iwanowicza Sosnowskiego, od którego nazwiska roślina wzięła swoją nazwę.

W latach 50. XX wieku barszcz na rozkaz władzy bloku wschodniego został przywieziony do różnych krajów, wchodzących w jego skład, w tym do Polski. Do lat 70. uważany był on za roślinę pastewną i hodowany z nakazu rządu. Niestety, pomysł ten nie sprawdził się właśnie z uwagi na toksyczność rośliny, która sprawiała wiele problemów podczas zbiorów oraz nie była odpowiednia dla zwierząt gospodarskich. Efektem tego było porzucenie upraw, które zdziczały.

Z uwagi na swój rozwój barszcz Sosnowskiego doskonale radził sobie z przeciwnościami – dobrze dostosował się do klimatu, skutecznie odstraszał zwierzęta i szkodniki – przez co stał się niezwykle agresywnie rozmnażającą się rośliną inwazyjną. Bardzo łatwo się rozmnażał i był trudny do usunięcia, przez co dziś występuje praktycznie w całej Polsce, sprawiając niemało kłopotów i będąc oficjalnie zwalczanym przez państwo.